Ager debanèc ara sedença der Institut d'Estudis Catalans era presentacion dera "Lei der occitan, aranés er Aran", que siguec aprovada eth 22 de seteme de 2010.
Ar acte, ath delà deth president der IEC, eth sociològ Salvador Giner, e Enric Garriga Trullols, president deth CAOC (Centre d'Afrairament Occitano-Catalan), intervengueren bèri ponents dera lei (es deputades Carme Vidal -CDC- e Maria Àngels Cabasés -ERC-, e eth deputat Francesc Pané -ICV), eth Sindic deth Conselh Generau d'Aran, Paco Boya, e Josep-Lluís Carod-Rovira, vice-president dera Generalitat de Catalonha.
Aguesta lei supause un auanç substanciau n'era reconeishença dera identitat aranesa e occitana, e eth sòn autogovèrn, donques qu'era Val d'Aran se convertís atau eth çò de prumèr e unic territòri d'Occitània a on era lengua occitana, nomentada ací aranés, artenh era oficialitat. Se place atau er Aran ara centralitat dera comunitat occitana, e supause un exemple, un referent e ua esperança entara rèsta de territòris. Eth territòri mès petit d'Occitània, e damb eth mendre nombre de parlants, a dat eth pas mès en tot important en favor dera sua lengua e cultura. Ath delà, poténcie es ligams e eth compromís entre Catalonha e Occitània, en contacte dempús dera epòca medievau, e qu'aué dia, en eth contèxt europèu, se tradusís en interèsi economics e culturaus de grana importància.
S'enfortís er idiòma e se li dòte des mecanismes de besonh, non solaments entara sua subervivença, mès entara sua recuperacion. Se creen estruments coma ua plataforma audiovisuau de television per Internet, Hèm TV, o er Institut d'Estudis Aranesi, que velharà pera lengua, cultura e identitat aranesa, atau coma garantir era unitat dera lengua occitana; mès çò de mès d'important ei era prioritat que se ne da ara educacion.
Supause ua grana passe ara tèsta, donques que, damb uns 6.000 parlants, era oficialitat non se circumscriu solament ena Val d'Aran, mès qu'includís tota Catalonha, en tot passar atau a èster era tresau lengua oficiau a tot eth territòri, en tot garantir-se atau eth respècte entà totes eres.
Catalonha se convertís atau er eth unic territòri dera UE, amassa damb Luxemborg, qu'a tres lengües coma oficiaus; ei ua leçon de respècte, implicacion, sensibilitat e coratge, ua actitud fòrça diferent ara d'auti territòris, a on non solaments ua unica lengua pòt gaudir de respècte e oficialitat, mès que se sage minoritzar ara rèsta.
Com didec Francesc Pané, non passarie pas arren se desapareish ua parpalhòla, demoren fòrça autes parpalhòles; ne se desapareishen totes es parpalhòles, encara i aurien fòrça auti animaus; mès un mon sense parpalhòles mos harie fòrça mès praubes a toti. Ua lengua ei ua manèra d'explicar eth mon, ua cosmovisió, ua anma. Que cada setmana morisquen dues lengües en mon, mos empobreix...
Ar acte, ath delà deth president der IEC, eth sociològ Salvador Giner, e Enric Garriga Trullols, president deth CAOC (Centre d'Afrairament Occitano-Catalan), intervengueren bèri ponents dera lei (es deputades Carme Vidal -CDC- e Maria Àngels Cabasés -ERC-, e eth deputat Francesc Pané -ICV), eth Sindic deth Conselh Generau d'Aran, Paco Boya, e Josep-Lluís Carod-Rovira, vice-president dera Generalitat de Catalonha.
Aguesta lei supause un auanç substanciau n'era reconeishença dera identitat aranesa e occitana, e eth sòn autogovèrn, donques qu'era Val d'Aran se convertís atau eth çò de prumèr e unic territòri d'Occitània a on era lengua occitana, nomentada ací aranés, artenh era oficialitat. Se place atau er Aran ara centralitat dera comunitat occitana, e supause un exemple, un referent e ua esperança entara rèsta de territòris. Eth territòri mès petit d'Occitània, e damb eth mendre nombre de parlants, a dat eth pas mès en tot important en favor dera sua lengua e cultura. Ath delà, poténcie es ligams e eth compromís entre Catalonha e Occitània, en contacte dempús dera epòca medievau, e qu'aué dia, en eth contèxt europèu, se tradusís en interèsi economics e culturaus de grana importància.S'enfortís er idiòma e se li dòte des mecanismes de besonh, non solaments entara sua subervivença, mès entara sua recuperacion. Se creen estruments coma ua plataforma audiovisuau de television per Internet, Hèm TV, o er Institut d'Estudis Aranesi, que velharà pera lengua, cultura e identitat aranesa, atau coma garantir era unitat dera lengua occitana; mès çò de mès d'important ei era prioritat que se ne da ara educacion.
Supause ua grana passe ara tèsta, donques que, damb uns 6.000 parlants, era oficialitat non se circumscriu solament ena Val d'Aran, mès qu'includís tota Catalonha, en tot passar atau a èster era tresau lengua oficiau a tot eth territòri, en tot garantir-se atau eth respècte entà totes eres.
Catalonha se convertís atau er eth unic territòri dera UE, amassa damb Luxemborg, qu'a tres lengües coma oficiaus; ei ua leçon de respècte, implicacion, sensibilitat e coratge, ua actitud fòrça diferent ara d'auti territòris, a on non solaments ua unica lengua pòt gaudir de respècte e oficialitat, mès que se sage minoritzar ara rèsta.
Com didec Francesc Pané, non passarie pas arren se desapareish ua parpalhòla, demoren fòrça autes parpalhòles; ne se desapareishen totes es parpalhòles, encara i aurien fòrça auti animaus; mès un mon sense parpalhòles mos harie fòrça mès praubes a toti. Ua lengua ei ua manèra d'explicar eth mon, ua cosmovisió, ua anma. Que cada setmana morisquen dues lengües en mon, mos empobreix...
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada