Agustí Calvet, 'Gaziel'

Agustí Calvet Pascual (Sant Feliu de Guíxols, Girona, 7 d'octobre de 1887 – † Barcelona, 1964) siguec un escrivan e jornalista catalan, coneishut jos eth pseudonim de Gaziel. Neishec tad òc d'ua familha borgesa que emigrèc tà Barcelona quan eth ère encara un mainatge, maugrat que tostemp se mantenguec eth contacte damb era sua localitat natau. Ath 1903 comencèc era carrèra de Dret ara Universitat de Barcelona, impulsat peth desir patern de que guanhèsse ua notarie. Mès tard se matriculèc ara Facultat de Letres, era sua vertadèra vocacion. Viuec uns mesi en Madrid, a on se doctorèc eth 1908. Aquiu auec era oportunitat de tractar damb diuèrses figures dera epòca, coma Bonilla y San Martín –eth sòn estimat mèstre–, Ramón y Cajal, Luis Simarro, Unamuno, Galdós e Valle-Inclán.

Inicièc era sua carrèra jornalistica a La Veu de Catalunya, era revista dera Lliga Regionalista. Ath 1911 comencèc a trabalhar ar Institut d'Estudis Catalans, fondat pòc abans per Prat de la Riba. En cap-lòc francés, a on s'i auie transportat entà aprigondir es sues coneishences, viuec er esclatament dera Grana Guèrra, qu'encuedèc sus eth as sues croniques entara La Veu. Aguesti trabalhs non agradèren a Prat de la Riba (que dirigie La Veu) e òc, per contra, a Miquel des Sants Oliver, qu'er aqueri moments encara ère collaborador damb eth periodic dera Lliga. Açò portèc a Gaziel a incorporar-se a La Vanguardia entà escríuer sus lo Pares dera Prumèra Guèrra Mondiau. Es sues croniques sus era guèrra sigueren fòrça liejudes a tota Espanha e lo van consagrèren coma jornalista. Dempús de semes, e enquia 1953, utilizèc quasi exclusivaments eth castelhan, causa que li portèc non pòques critiques per part des sectors mès catalanistes. Ath jornau barcelonés, que pendent era Republica siguec un des qu'auie mès tirada de tota Espanha, transcorrec bona part dera sua carrèra jornalistica, e quitament arribèc en dirigir eth jornau entre 1920 e 1936. Ad aquera epòca se convertic er eth jornalista politic mès admirat e er eth cap d'opinion dera borgesia liberau e democratica, qu'ère eth public naturau de La Vanguardia.

Er esclatar era Guèrra Civiu, s'exilièc. Sua ei era frasa: "Se dera Republica les cau èster absentes es dretes, quan manen es esquerres, e dempús, quan son es dretes es que governen, es esquerres les cau alhocardir e lançar-se ara revolucion, non i aurà, no l'a aguda encara, vertadèra democracia en Espanha. Com tantes d'autes causes, era democracia ací non se mès qu'un nòm d'arraïtzes classiques e de contengut estrangèr". Tornèc en Espanha a 1940, percaçat per auanç nazi en Euròpa. Siguec tractat e absolvut pes autoritats franquistes. S'establic en Madrid, e comencèc a escríuer en catalan libres de memòries e de viatges. Ja septuagenari, tornèc en Barcelona a on reprenec damb entosiasme era escritura er era sua lengua mairau, en tot tractar de reconciliar-se damb eth catalanisme dera sua joenessa.

Republican e de tarannà modèrne, laic e democrata, amant dera sua tèrra e era sua lengua, mès federalista que nacionalista, moric ara edat de 77 ans e deishèc un legat literari format per ueit libres en castelhan e catorze en catalan. Josep Benet, ath prefaci ara Obra Catalana Completa (1970) que publiquèc postumaments era Editoriau Selecta, avalorèc atau era sua contribucion: «Probablaments a estat er escrivan politic mès intelligent qu'a dat era dreta catalana aguest sègle». Entà fòrça ei considerat eth prumèr jornalista "modèrne" der estat espanhòu, e eth prumèr eth dar ua optica internacionau as sòns escrits.

Ei er autor dera frasa: «Non seràn pas es volontats des òmes mès es leis dera Istòria es qu'alteraràn era actuau estructura dera Peninsula Iberica; era melhora forma de produsir-se aguesta evolucion serà laguens d'ua Euròpa junhuda».